afb. Atelier Andre Schreurs, ca 1930
Korte Waterstraat
Binnenstad Centrum
Korte Waterstraat 10, 12, 14, 15 en 16. Links enige bewoners en een handkar en rechts een meisje.
Stadsarchief (0000790)
Achter de voorgevel
Gebouwencomplex op gedempte Bossche stadsgracht
door Henny Molhuysen|
Een iets naar beneden lopende straat vanaf één van de Bossche hoofdstraten. Niets herinnert er meer aan dat hier eens water was. Een van de oudste Bossche stadsgrachten is thans een gewone straat: de Korte Waterstraat. De acht eeuwen geleden gestichte vesting- en handelstad 's-Hertogenbosch kende een goed verdedigingsstelsel. De ommuurde stad kende langs twee van haar zijden een natuurlijk verdediging: takken van de Dommel en de Aa die hier een delta vormden. Slechts één zijde was op die manier niet verdedigd: daarom groeven de Bosschenaren hier een stadsgracht, tussen het water bij de Waterpoort, (thans stromend langs het Herman Moerkerkplein) en de Dommeltak ter hoogte van het huidige Achter het Stadhuis. Dat betekent, dat de Korte Waterstraat (en in het verlengde daarvan ook het Krullartstraatje en de Fonteinstraat) eens een gegraven waterloop was. Bij de vergroting van de stad in de veertiende eeuw verloren de oudste stadsgrachten hun belangrijke functie. De originele waterstromen bleven gehandhaafd, maar de gegraven stadsgracht kreeg een nieuwe bestemming. Deze watertak slibde dicht of werd gedempt: we weten het niet. Het resultaat was in ieder geval hetzelfde: het werd een straat. De Korte Waterstraat kreeg een bebouwing tegen de oude stadsmuur aan en ook aan het einde van de doodlopende straat ontstond een bebouwing. Aan het eind van de vorige eeuw waren dat eenvoudige arbeiderswoningen. In 1916 kreeg het einde van de straat een nieuwe functie. De drankenwinkel Cooijmans in de Hinthamerstraat kreeg behoefte aan méér ruimte, zowel aan een magazijn als aan kantoorruimte. In 1916 werd er daarom aan het einde van de Korte Waterstraat een fors gebouw neergezet, dat aan de behoefte van dit bedrijf voldeed. Op de begane grond verscheen er een magazijn, een garage en een kantoor, terwijl er op de verdieping drie aparte woningen gerealiseerd werden. De firma verdween op een gegeven moment en de gemeente werd eigenaar van het geheel. De magazijnruimte werd verdeeld in drie aparte gedeelten en ook het kantoorgedeelte werd verhuurd. In het voormalige drankenmagazijn vond een marktkoopman onderdak voor zijn verkoopvoorraad, terwijl een van de ruimten door de gemeente gebruikt werd als een magazijntje voor de afdeling bestratingen van de binnenstad. Tevens kon er geschaft worden. GalerieDeze laatste ruimte kent sedert enkele jaren een nieuwe bestemming. Het is een atelierruimte voor een kunstenaar geworden en de galerie staat bekend als: KW14. Het voormalige kantoor en een deel van de garage werd eveneens gebruikt als magazijn: de firma Glaudemans sloeg er haar hengels in op en gebruikte het als werkruimte.Ruim 23 jaar geleden ontdekte de stadspartij Knillis deze plek en kon het van de gemeente huren als haar eigen politiek en cultureel actiecentrum. Ook andere politieke partijen hebben wel een ontmoetingsruimte gehad, maar Knillis is de enige die zoiets nog steeds in gebruik heeft als een ontmoetingsruimte. De toegang tot de uit 1916 daterende garage van Cooijmans heeft een drastische wijziging ondergaan. Zo'n dertig jaar geleden, in de 60-er jaren, werd een van de twee takken van de Binnendieze die achter de Korte Waterstraat stroomde gedempt. De garagetoegang werd verbouwd tot een doorgang naar een wandelroute in de richting van het nieuw te ontwikkelen winkelcentrum rond het Burgemeester Loeffplein. Bovendien biedt het toegang tot een van de mooie plekjes aan de gerestaureerde Binnendieze: het Herman Moerkerkplein met de fontein Dieske. |
Brabants Dagblad donderdag 30 mei 1996
Benaming
Jaar
Naam
Bron
1822
Waterstraatje
Volkstelling 1822
1830
De Korte Water Straat
Kaart J. B. Drossaers ca 1830
1890
Waterstraat (Korte)
Kaart Jos van Hagens ca 1890
1909
Korte Waterstraat
Huisnummeromnummering 1909
1910
Korte Waterstraat
Straatnamenlijst 's-Hertogenbosch 1910-1911
1928
Korte Waterstraat
Adresboek voor 's-Hertogenbosch 1928
Mosmans
Namen der Straten enz.
|
WATERSTRAAT. De Korte Waterstraat in de Hinthamerstraat is een gedempte vestinggracht, die vóór langs de Gevangenpoort liep. | 84 |
Oude Namen van Huizen en Straten te 's-Hertogenbosch (1906) 84
Artikelen
| 1996 |
Henny MolhuysenAchter de voorgevel : Gebouwencomplex op gedempte Bossche stadsgrachtBrabants Dagblad donderdag 30 mei 1996 (foto) |
|
| 2002 |
Henk Bruggeman, Robin van TielDe Korte Waterstraat te 's-HertogenboschHenk Bruggeman ('s-Hertogenbosch 2002) |
|
| 2009 |
Marcel van der HeijdenWaterstraat en Korte WaterstraatBossche Bladen 3 (2009) 92-94 |
Panden
Hinthamerstraat
Korte Waterstraat 2
Korte Waterstraat C 15 (????)
| 1865 | J. de Garde (slijter in steenkolen) |
| 1875 | H. Boelens (mr. schoenmaker) |
| 1881 | H. Boelens (mr. schoenmaker) |
| 1908 | K?. Keidelberger (lijstenmaker) - J.F. van Krieken (vergulder) |
Korte Waterstraat 2 (1909)
| 1910 | A. Heidelberger (lijstenmaker) - J.F. van Krieken (vergulder) |
| 1928 | J.F. van Krieken |
| 1943 | F. Floris (rijwielhandel) - F.A.A. Floris (koopman) |
| 1956 | F.A.A. Floris (koopman) |
Korte Waterstraat 4
Korte Waterstraat C ongen. (????)
Korte Waterstraat 4 (1909)
| 1910 | H. v.d. Schoot (mr. kuiper) |
| 1943 | F. Floris (rijwielhandel) |
Korte Waterstraat 6
Korte Waterstraat C 16 (????)
| 1908 | H. v.d. Schoot (mr. kuiper) |
Korte Waterstraat 6 (1909)
| 1910 | P. Dekkers (schoenmaker) |
| 1923 | Jacobus E. Dubbeld (tuigenpoetser) |
| 1928 | C. Schatsbergen |
| 1943 | H.A. van Gemert (fabrieksarbeider) |
Korte Waterstraat 8
Korte Waterstraat C 17 (????)
| 1908 | Jos. Arens (bierbottelaar) |
Korte Waterstraat 8 (1909)
Korte Waterstraat 10
Korte Waterstraat C 18 (????)
| 1908 | F. Kuijpers (beambte S.S.) - F.G.A. Kuijpers-Roffelaan (beambte S.S.) - G.C.P. Moors (goudsmid) |
Korte Waterstraat 10 (1909)
| 1910 | F. Kuijpers (beambte S.S.) - G.C.P. Moors (goudsmid) |
Korte Waterstraat 12-16
Rijksmonument
Korte Waterstraat 12
Korte Waterstraat C 19 (????)
Korte Waterstraat 12 (1909)
| 1928 | L. Hugers |
| 1943 | L.F.A. Verdonk (reiziger) |
Korte Waterstraat 14
Korte Waterstraat C 20 (????)
| 1865 | L.J. Krijbolder (koopman in ijzerwaren) |
| 1908 | J. Kuijpers (slager) |
Korte Waterstraat 14 (1909)
| 1910 | E. Stelles (sigarenmaker) |
Korte Waterstraat 16
Korte Waterstraat C 21 (????)
| 1908 | W. Zaunbrecher (sigarenmaker) |
Korte Waterstraat 16 (1909)
| 1910 | W. Zaunbrecher (sigarenmaker) |
| 1928 | M.F. van den Heuvel |
| 1943 | J.J.P. Kuipers (bakkersknecht) |
Korte Waterstraat 18
Korte Waterstraat C 22 (????)
Korte Waterstraat 18 (1909)
Korte Waterstraat 17
Korte Waterstraat C 23 (????)
| 1908 | C. Stoof (venter in fruit) |
Korte Waterstraat 17 (1909)
| 1910 | C. Stoof (venter in fruit) |
Korte Waterstraat 15-13
Korte Waterstraat 15
Korte Waterstraat C 24a (????)
| 1908 | wed. L. Hosemans (koopvrouw) - wed. Stuppert |
Korte Waterstraat 15 (1909)
Korte Waterstraat 13
Korte Waterstraat C 25 (????)
| 1875 | C.L.M.M. Metz (2e luit. v. kleeding 3e regement vesting-artillerie) |
| 1881 | F. Krijbolder (mr. smid) |
Korte Waterstraat 13 (1909)
| 1910 | wed. L. Hosemans (koopvrouw) - B. Stuppert (smid) - wed. Stuppert |
| 1928 | A.A. Mulders |
| 1943 | A.A. Mulders (chauffeur) - L.A. Mulders (kantoorbediende) |
Korte Waterstraat 11
Korte Waterstraat C 26 (????)
| 1908 | A. v.d. Oever (steendrukker) |
Korte Waterstraat 11 (1909)
| 1910 | R. Döll (koopvrouw) |
| 1923 | wed. Jacobus van Campen (werkvrouw) |
| 1928 | wed. J. van Campen |
| 1943 | Pieter Boll (portier) - wed. M.F. van Schijndel-Bleijen |
Korte Waterstraat 9-7
Korte Waterstraat 9
Korte Waterstraat C 27 (????)
| 1881 | A. Krijbolder (mr. smid) |
| 1908 | R. Döll (koopvrouw) |
Korte Waterstraat 9 (1909)
| 1910 | P. Bol |
| 1928 | A.E. Scheepers |
| 1943 | A.E. Scheepers (goudsmid) |
Korte Waterstraat 7
Korte Waterstraat C 28 (????)
| 1908 | J.D. Burg (apothekerskn. gasthuis) |
Korte Waterstraat 7 (1909)
| 1910 | J.D. Burg (apothekerskn. gasth.) |
| 1923 | wed. Johannes D. Burg (werkvrouw) |
| 1928 | P.C.J. Burg - wed. J.D. Burg |
| 1943 | J.H.A. Thomassen (stoker) |
Korte Waterstraat 5
Korte Waterstraat C 29 (????)
| 1865 | M. Stevens (bode bij het algemeen armbestuur) |
| 1875 | M. Stevens (bode bij het algemeen armbestuur) |
| 1881 | M. Stevens (bode bij het algemeen armbestuur) |
| 1908 | wed. H. Jongbloed - Fr. Stelles (arbeider) |
Korte Waterstraat 5 (1909)
| 1910 | wed. H. Jongbloet - wed. Stelles |
Korte Waterstraat 3
Korte Waterstraat C 30 (????)
| 1908 | M. Heeren (winkelier) |
Korte Waterstraat 3 (1909)
| 1910 | M. Heeren (winkelier) |
Korte Waterstraat 1
Korte Waterstraat C ongen. (????)
Korte Waterstraat 1 (1909)
Hinthamerstraat
Postcodes
5211 NR 1..15 5211 NR 2..16
Straatindeling
1909 : rechts 1..17, links 2..18 1995 : rechts 5..15, links 2..16 (Huisnummerkaart H16)
Volkstelling 1822
| No 10 Wijk C | ||||||
| Waterstraatje | ||||||
| 2 | 6 | Boksel, Wilhelmina van | Water en vuurverkooper | 62 | Rooms | Den Bosch |
| 4 | 4 | Verschuren, Emanuel Martin | Hoedenmaker | 44 | Rooms | Weert |
| 5 | 4 | Kloosterhulzen, Petrus | Brouwersknecht | 35 | Rooms | Kempen |
| 6 | 4 | Bekkers, Hendricus | Speldemaker | 40 | Rooms | Den Bosch |
| 7 | 5 | Meulenbracht, Hendricus van | Schoenmaker | 58 | Rooms | Waalwijk |
| 10 | 1 | Bisack, Maria Josepha (weduwe van Ant. Huisbos) | Gepensioneerd | 41 | Rooms | Waalwijk |
| 12 | 4 | Speellart, Catharina | - | 58 | Rooms | Gemert |
| 13 | 4 | Cholen, Catharina | Schoonmaakster | - | Luthers | Straatloof |
| 14 | 2 | Smuls, Arnoldus | Kleermaker | 62 | Rooms | Zutken |
| Hinthamerstraat | ||||||
Literatuur en bronnenpublicaties
C.J. Gudde, 's-Hertogenbosch geschiedenis van vesting en forten (1974) 14, 15
Aart Vos, 's-Hertogenbosch : De geschiedenis van een Brabantse stad 1629-1990 (1997) 285
n: vermelding in een voetnoot
Bossche Encyclopedie |